Pers / Press
Terug naar overzicht
Onkruid
30/08/2011 - De heilige waarheid van de liefde.
Pad van Liefde.
(nummer 1 in Onkruid Boeken Top 10)
Geert Kimpen heeft zich voor de roman Rachel of het mysterie van de liefde laten inspireren door legendes, oude verhalen en wijsheden uit mystieke stromingen. Net als in De Kabbalist speelt de joodse mystieke leer Kabbala een grote rol in dit verhaal, evenals bijbelse geschriften.
Kimpen begint zijn verhaal met een naïef joods meisje van zeventien, Rachel, dat op zoek is naar zichzelf en de betekenis van liefde. De enige liefde die ze kent is die van haar vader, die na de dood van zijn vrouw uit alle macht probeert zijn dochter te beschermen tegen de 'boze' wereld en daarbij haar vrijheid beknelt.
Net als alle andere meisjes van zeventien die op het punt staan volwassen te worden droomt Rachel van liefde, zowel geestelijk als lichamelijk. Maar een kans om die te vinden, krijgt ze niet van haar vader, bang als hij is zijn kleine meisje te verliezen. Juist zijn verstikkende liefde zal Rachel uiteindelijk in de handen drijven van Thaddeus, een charismatische, machtsbeluste priester die grootse plannen heeft met Rachel. Zij zal een katholieke graaf trouwen en de nieuwe Messias baren, zoals geschreven staat in geheime, bijbelse teksten die hij in zijn bezit heeft.
Rachel heeft zo haar twijfels over Thaddeus bedoelingen, maar laat zich toch door hem meeslepen. Hij heeft de gave haar een vrouw te laten voelen in plaats van papa's meisje.
Alles lijkt te gaan zoals de oude geschriften voorspellen. Totdat de kleine Oscar genageld aan een kruis wordt gevonden en Rachel wordt beschuldigd van moord.
De kans bestaat dat je na het omslaan van de laatste pagina met een ongemakkelijk gevoel achterblijft. Alsof je ooggetuige bent geweest van Rachels levensweg vol obstakels, die je met liefde voor haar uit de weg had geruimd om haar zo een hoop leed te besparen. Maar soms, zo blijkt, is dat moeilijke pad noodzakelijk om wijsheid en volwassenheid te kunnen vinden.
In Rachel of het mysterie van de liefde komen de levens van een aantal mensen in al hun facetten aan bod. Allemaal zijn ze geinspireerd door heilige geschriften.
Kimpen schuwt hierbij weinig onderwerpen. Seks, God, macht en acceptatie vormen gezamenlijk een gecompliceerd web op Rachels pad naar wijsheid, dat religie lijkt te overstijgen. Een citaat: "Ieder geloof is slechts een kleed. Een gewaad dat dat diepere universele waarheden bedekt."
De heilige waarheid van de liefde. Geert Kimpen laat met enkele wijze woorden een grotere indruk dan menig ander auteur.
Te verkrijgen in alle boekhandels en via www.geertkimpen.com
24/09/2008 - De geheime Newton, de laatste magiër
Hij werd geboren op dezelfde dag, 29 december 1642, dat Galileo Galilei zijn laatste adem uitblies. Isaac Newton. Hij zag het universum als een raadsel dat hij zou oplossen. Hij geloofde dat God een aantal mystieke sleutels had verborgen in de wereld. En hij zou ze allemaal vinden...
Door Christine van Eijk.
Foto's Petra van Vliet
Verschenen in september 2008 in Onkruid.
Enkele weken voor Isaac Newton stierf, verbrandde hij dozen vol notities die voor altijd moesten verdwijnen. Na zijn dood bleek dat er nog één kist stond, gevuld met ongepubliceerde documenten. Bisschop Horsley werd gevraagd ze te bestuderen. Toen hij de inhoud van de kist had gelezen, smeet hij de deksel dicht. Er mocht nooit één letter van naar buiten gebracht worden!
De kist bleef driehonderd jaar gesloten. Tot de beroemde econoom John Maynard Keynes de kans kreeg om één miljoen woorden te bestuderen. Hij was verbijsterd. Hij stierf voor hij met zijn speech de muren van de Universiteit van Cambrigde kon laten schudden op haar eeuwenoude grondvesten. Maar de tekst lag al wel klaar...
"Ik moet u waarschuwen dat het beeld dat ik van Isaac Newton kreeg, geheel anders is dan tot nu toe werd aangenomen. Vandaag kennen we Newton als de eerste en de grootste van de moderne wetenschappers. De inhoud van deze kist werpt een totaal ander licht op hem. Niemand die inzage heeft gehad in deze collectie kan volhouden dat Newton de eerste man was van de verlichting. Newton was de laatste van de magiërs, de laatste der Babyloniërs en Sumeriërs. De laatste grote geest die met dezelfde ogen naar de wereld keek, als zij die tienduizend jaar geleden het fundament legden van onze beschaving.'
"De geheime Newton" is gebaseerd op de documenten uit deze kist.
"De Geheime Newton", is de nieuwe roman van Geert Kimpen, auteur van De Kabbalist, de bestseller die al aan 15 landen werd verkocht. Een paar uur geleden schreef hij 'Einde' onder zijn nieuwste boek. De blonde, blauwogige mol die zich jarenlang had ingegraven met boeken, geheime documenten en explosieve sleutels is een paar uur geleden weer naar boven gekrabbeld. Hij knippert met zijn ogen letterlijk in een nieuwe wereld. Want na dit boek zal hij nooit meer hetzelfde kijken naar de zon, de sterren, God, de wereld en..zichzelf.
Newton als magiër. Dat is een ander beeld dan we hebben van de wetenschapper achter de kleurentheorie en de zwaartekracht.
Geert Kimpen: 'Meteen ná Newtons dood begon de verlichting. De wetenschap koppelde zich los van de religie. Heel raar want voor Newton was natuurkunde het gevolg van zijn spirituele queeste, niet het doel. Zijn missie was: de theorie van het ál publiceren. Hij zag kleuren, beweging en zwaartekracht als losse onderdelen daarin. Zoiets als de bouten die zijn bouwwerk bij elkaar hielden.'
Je zegt dat de zwaartekracht een detáil was voor Newton?
'Newton wilde een universele theorie die het leven en het universum in zijn geheel beschreef. Oude kabbalisten hadden geschreven dat we slechts in staat zijn om één honderdste van de realiteit waar te nemen, terwijl negenennegentig procent aan onze waarneming wordt onttrokken achter een gordijn. Newton nam zich voor achter het gordijn te kijken. Hij wilde weten waarom de dingen in de wereld gebeurden, zoals ze gebeurden. Hij wilde de oorzaak kennen, en daardoor misschien wel beheersen. Newton wilde God begrijpen, God worden zelfs.'
Newton wilde God worden?
'Hij had zichzelf de naam "Jeova Sanctus Unus" gegeven. Dat betekende De Enige Heilige God. In de occulte naam lag volgens hem je ware bestemming en missie besloten. Dus je kon zeggen: of hij leed aan ziekelijke hoogmoed of hij was zich bewust van zijn genialiteit. De geheime naam moest immers verinnerlijkt worden.'
En was het hoogmoed of genialiteit?
'Newton ondervond dat hij elke probleem kon kraken waar hij zijn gedachten over liet gaan. Hij bleef net zo lang aan een onderwerp denken tot het opgelost was. Dat deed hij als kind al door zonnewijzers te maken en zo de werking van de zon op de aarde te begrijpen. Ik denk dat ieder mens dat nodig heeft: een onvoorwaardelijk vertrouwen dat als je dat doet waarvoor je hier op aarde bent, het je ook lukt.
Newton was maniakaal op zoek naar manieren om de natuur terug te brengen tot zijn oorspronkelijke bouwstenen. Daarom verdiepte hij zich niet alleen in kabbala maar ook in de alchemie. Het grootste mysterie van alchemie lag volgens hem niet in het maken van goud met behulp van de Steen der Wijzen, maar in het zelf goud worden van de alchemist. Goddelijk geïnspireerd.'
Elke ochtend om vijf uur stond Geert op om te werken. In het uur van de wolf zocht hij zijn bed weer op. Twee maal reisde hij een maand met zijn gezin door Engeland en bezocht de plaatsen waar Newton maniakaal werkte en hartstochtelijk liefhad. Hij kreeg toegang tot geheime bibliotheken, sprak met wetenschappers en voelde de aarde van de boerderij waar Isaac als ongewenst, vaderloos jongetje werd geboren. Om zich vervolgens weer maandenlang in zijn kantoor op te sluiten. Terwijl de seizoenen voor zijn raam in elkaar overgingen. Om hem eraan te herinneren dat hij hoewel opgesloten in zijn hoofd, deel uitmaakte van een groter geheel.
Hoe kwam Newton tot zijn inzichten?
'Hij werkte in stilte. Hij schreef ooit dat wijsheid het kind is van stilte en meditatie. Hij zocht naar de ideale conditie om de natuur te observeren. Volgens hem hielp goede lucht, vasten en een matig glaasje wijn. Halverwege zijn leven besloot hij geen vlees meer te eten. Hij zag dat mannen als Pythagoras nooit vlees aten. Hij vond het een uiting van agressie en egoïsme.
Hij hield niet van extremen: dronkenschap en vraatzucht zouden resultaten bezoedelden. Maar ook te veel studie had een negatief effect. De nachten die hij te fanatiek had doorgehaald hadden geleid tot vormen van waanzin en extreme hartstocht.'
Een holistisch mens- en wereldbeeld dus?
'In de tijd van Newton was alles één ding: religie, natuurkunde, wiskunde, scheepvaartkunde, architectuur, alles had verband met elkaar. Mannen als hij bouwden bovendien hun instrumenten en proefopstellingen zelf, konden vaardig tekenen en produceerden ongelofelijke hoeveelheden tekst. Dan zie je hoe versnipperd onze tijd is geraakt. Hoeveel tijd de moderne mens verliest aan email, telefoon en televisie. Het lijkt allemaal sneller nu te gaan, maar in wezen presteren we minder, hebben we minder contact met elkaar en hebben we allemaal een beperkte kijk op het geheel. We missen het vermogen de bredere verbanden te zien, omdat we allemaal moeten uitblinken in één ding.'
Kijk eens naar die uitgebloeide lindeboom daar aan de overkant van de straat. Is die boos op zijn schaduw? Probeert hij zijn silhouet, door de winterzon getekend, weg te krassen? Nee toch, die boom weet dat zijn schaduw net zo onlosmakelijk bij hem hoort als zijn lichtkant.
(Uit: De Geheime Newton)
Econoom John Keynes schreef in zijn speech dat 'de laatste magiër' Newton door de duivel was verleid. Wat bedoelde hij?
'Het was soms moeilijk niet van hem te walgen. Als je zolang met iemand leeft, wordt het een soort vriend, en tot op zekere hoogte wordt je hemzelf. Maar Newton was niet bepaald eenvoudig. Hij schroomde er niet voor concurrenten af te maken, hij ging over lijken, was ongelooflijk ijdel, jaloers en op zichzelf gericht. Vrijwel niemand weet dat hij honderden mensen naar de galg laten sturen toen hij muntmeester was. Als schrijver moet je hem toch op z'n minst begrijpen. Je moet in zijn huid kruipen om te ontdekken waarom hij zo was. En dan zie dat hij een avonturier was die het bos introk, terwijl de anderen aan de rand bleven wachten. Grote mensen maken grote fouten. Het zijn geobsedeerde geesten met een niet te stillen drive om hun doel te bereiken. En als zij dan tot inkeer komen, zijn de levenslessen minstens zo indrukwekkend als hun dieptepunten. Newton is iemand die totaal heeft geleefd, het onmogelijke mogelijk heeft gemaakt. Hij laat je constant nadenken over wie jij bent: hoe ver ga ik voor mijn dromen?'
In hoeverre lijk je op de man met wie je twee jaar lang dag en nacht je leven hebt gedeeld?
'In zijn beginjaren was Newton ontzettend verlegen, zeg maar contactgestoord, niet in staat tot menselijke relaties. Dat herken ik, alleen minder extreem. Pas wanneer Newton erkenning krijgt en naar buiten treedt, groeit zijn zelfvertrouwen. Dat merkte ik ook bij mezelf toen De Kabbalist zo goed werd ontvangen. Mijn verlegenheid is grotendeels verdwenen. Doordat ik na zoveel jaren ging doen wat ik jaren daarvoor al had willen doen.
Een andere overeenkomst is het geobsedeerde. Ik kan me ook helemaal verliezen in mijn werk en de hele wereld aan me voorbij laten draaien. Gelukkig heb ik een vrouw en een dochter, anders was ik een kluizenaar. Maar als mijn vijfjarige dochter Zonneke 's morgens om half zeven de deur van mijn kantoor opengooit en vrolijk vertelt over Prinses Lillifee, wordt je wel met beide voeten op de grond gehouden. Gelukkig.'
Contactgestoord, geobsedeerd...Nog meer overeenkomsten?
'Zijn ambitie herken ik ook. Newton wilde niet meer of minder dan de geheimen van het universum ontraadselen. Dat wil ik ook. Ik wil me blijven verwonderen, geen genoegen nemen met vrijblijvende antwoorden, blijven zoeken. Vorige week was Ben Cramer op bezoek, een vriend uit de tijd dat ik theaterregisseur was. Een heel leuke man, en iemand die totaal niet met spiritualiteit bezig is. Het gesprek ging over leven na de dood. Hij zei lachend: "Een ding weten we zeker, het moet daar goed zijn, want er is nog nooit iemand terug gekomen." Dan wil ik met antwoorden komen, aannemelijk maken dat we maar een fractie kunnen waarnemen van wat er is. Dat je het leven hier kunt vergelijken met een hondenfluitje: wij kunnen de hoge tonen niet waarnemen, maar het is er wel.'
Newton heeft een heftige innerlijke en openlijke strijd gevoerd met religie.
'Hoewel Newton heel gelovig was, was hij ook heel kritisch. Hij weigerde dogma's te aanvaarden die nergens op gebaseerd waren. Dat herken ik. Ik ben katholiek opgevoed en in mijn puberteit ben ik heel opstandig geworden tegen de kerk, heb me er fel tegen afgezet. Gaandeweg is de liefde terug gekomen, maar de naïviteit was weg. Dat is ook jammer. Ik bewonder mensen die zonder meer geloven. Ik heb via Newton zoveel geleerd. Zowel over corrupties en onzinnige interpretaties van de kerk soms, maar vooral over de schoonheid en de ongelofelijke wijsheid van de Bijbel. De eerste vijf boeken van het Oude Testament zijn geniaal, ze zijn een cryptogram van het leven.'
Geert heeft al die tijd op de punt van zijn stoel gezeten, gepassioneerd pratend, met grote bewegingen. Hij straalt als de zomerzon die hem na een lange verwijdering zojuist eindelijk weer kon begroeten. De buitenwereld is zo gek nog niet. Hoewel....Newton, alchemist, kabbalist, natuurkundige met de wil om God te worden en een missie om de geschiedenis van het al te schrijven. Mag ik je veel succes wensen in contacten met wetenschappers?
'Hoopgevend is dat ik begeleid ben door een professor natuurkunde van de universiteit van Delft. Hij kwam na een lezing naar me toe en zei: "Wat Newton deed in wiskunde, deed Bach in zijn composities." Hij heeft me privé-colleges gegeven waar hij ontroerd Newton's wiskunde toelichtte. Maar hij was net zo gefascineerd door de andere kant die ik hem vertelde. Ik denk dat wetenschappers langzamerhand doodlopen in de ingeslagen weg. Met zaken als kwantumfysica, chaostheorie, de stringtheorie, heb je geen terminologie die wetenschappelijk is maar spiritueel. Hoe kan je verklaren dat een deeltje op twee plaatsen tegelijk is? Iedereen die diep gemediteerd heeft, heeft ervaren dat het kan. Ik denk dat wetenschap en spiritualiteit elkaar weer de hand zullen reiken. In de tijd van Newton was het gewoon dat wetenschap en religie dezelfde vragen van de mensheid stelden: Bestaat God? Wie zijn we, wat doen we hier en waar komen we vandaan? En ik kan je beloven: de antwoorden zijn er...'
Newton besloot zijn pleidooi met het verhaal van de Joodse rabbi Maimonides die op een dag een prachtig schilderij van een landschap toonde aan zijn leerlingen. "Wie heeft dat gemaakt," vroegen ze bewonderend. "Niemand," zei Maimonides, "dit doek stond in mijn kamer en een bezoeker liep tegen de tafel aan, waardoor er een paar verfpotjes op het doek werden uitgegoten, met dit als resultaat." Zijn leerlingen lachten hooghartig. "Dat dit schilderij uit zichzelf is ontstaan, geloven jullie niet," zei Maimonides verbaasd. "Toch durven jullie wel te beweren dat die volmaakte kosmos, waarin alles elkaar in evenwicht houdt, uit toeval is ontstaan?"
Uit: De Geheime Newton
20/11/2007 - De boekenkast van schrijver Geert Kimpen
Interview in Onkruid nr.180, november/december 2007.
Tekst: Lucette Ter Borg
'Mijn huis puilt uit van de boeken, ik koop altijd, leen nooit. Dat staat me tegen. Dus om er een paar te kiezen, lastig.
Hier, een jeugdboek: Leven Overleven van Gie Laenen. Het gaat over verliefdheid, over jezelf onbegrepen voelen, en uiteindelijk zelfmoord. Ik herkende mijzelf als puber in zo'n beetje alles wat Laenen beschreef. Ik had tot mijn zestiende alleen maar op jongensscholen gezeten. Ik was hopeloos verlegen, altijd hopeloos verliefd en voelde me totaal onbegrepen - een beetje als de jonge Werther van Goethe. Ik wilde tegen Khomeini vechten, de wereld verbeteren, waarom zou ik nog naar school gaan? Ik klom op het dak van de Antwerpse schouwburg en dreigde met zelfmoord. Heel theatraal allemaal.'
In het begin van de jaren tachtig ontdekte ik Hermann Hesse. Ik stuitte op Steppenwolf en was meteen verkocht. In een mum van tijd heb ik alles van Hesse bij elkaar gesprokkeld, meestal tweedehands. Hesse is typisch zo'n schrijver die voor een bepaalde periode in je leven belangrijk is. Als je tussen de twintig en dertig jaar bent, het voorstadium van de echte volwassenheid, als je de strijd aangaat met wie je bent, wie je wil zijn en wie je eigenlijk wil worden.
Umberto Eco is een andere favoriet. Ongelooflijk wat die man aan onderzoek doet voor zijn boeken. Pillen van acht-, negenhonderd bladzijden die een voortdurende bron van educatie zijn. Je leert van alles over godsdienst, geschiedenis, metafysica en lingu?stiek - en spannend geschreven! De Slinger van Foucault bijvoorbeeld, moet je uitlezen. Het is bovendien ook nog heel uitgekiend van structuur, de hoofdstukindeling is gebaseerd op de Kaballa.
Jeetje, er is nog zoveel. Hier: Paulo Coelho's The Valkyriers, de gedichten van Joti 'T Hooft. En, heel a-typisch Komt een vrouw bij de Dokter van Kluun. Kluun staat bekend als zo'n macho-schrijver, een snelle reclameman die door de media is omarmd. Zijn boek is bikkelhard, maar ook heel spiritueel. Het gaat over het mysterie van de dood en over liefde die de dood overwint. Spiritualiteit heeft vaak iets wolligs, iets softs, maar het goede van dit boek is: het gaat over mensen van vlees en bloed, niet over monniken die op een berg zitten te mediteren.'
Boeken van zijn hand: De Kabbalist , uitgeverij De Arbeiderspers, ? 16,95, en Stap voor Stap van Wens naar Werkelijkheid, ? 7,95
20/07/2006 - Kabbalaroman
Recensie in Onkruid, nummer 172, juli/augustus nummer 2006.
Tekst: Wim van der Zwan.
Eindelijk weer eens een roman waarbij ik naar vrije momenten zoek om verder te lezen. 200 bladzijden in twee dagen en de leeshonger is nog niet gestild. Tv uit, verder lezen! Dit boek is een roman vol avontuur en romantiek, een boek over de kabbala en de zoektocht naar de ware naam van God en het levensverhaal van een kabbalist die echt heeft bestaan in één. De schrijver is theatermaker en dat is te merken. Zijn boek is beeldend, pakkend en met gevoel voor dramatiek en spanningsbogen geschreven, zo klaar om te verfilmen. De personages ademen en leven. Nog voor het uitkwam was het al aan het buitenland verkocht, dus die film zal er wel van komen. Niet op wachten, want dit boek moet je zeker lezen. Het vertelt je daarbij heel wat meer over de kabbala dan Madonna met haar rode polsbandje tegen het boze oog.
Geert Kimpen: De Kabbalist. Het levensechte verhaal van Chaim Vital, de man die de geheimen van de bijbel onthulde. Arbeiderspers. E 16,95.
18/05/2006 - Kabbala: Geven en nemen, op je tellen passen en je eigen huis bouwen
Een rood lintje om de pols, een levensweg, een handleiding om te goochelen met letters en getallen, een inspiratiebron voor schilderijen, een methode om je dromen uit te laten komen. Iedereen heeft zo zijn eigen ideeën over de kabbala, al lijken sommige vormen ver af te staan van de eerbiedwaardige joodse mystieke tak die je traditioneel pas mag beoefenen als je de veertig gepasseerd bent. Sinds trendsetter Madonna zich Esther ging noemen en een rood lintje om haar pols deed, is de kabbala jong en hip geworden. Er is zelfs een light versie, passend in een trendy dieet en life style. Maar is kabbala niet meer dan je naam veranderen of een rood strikje dragen? Hoog tijd om een verder te kijken.
door: Wim van der Zwan
'Kabbala betekent ontvangen en gaat over het krachtenveld tussen geven en ontvangen: hoe meer je geeft, hoe meer je ontvangt. Zodra het geven ophoudt, houdt het ontvangen ook op of schept het geen bevrediging meer. Dan bloedt je ziel dood. Enkel het voeden van je verlangen brengt geen geluk. Geluk zit in het delen en geven. Hoe genereuzer jij bent, des te genereuzer is het leven voor jou.'
Geert Kimpen kan erover meepraten, want zijn boek 'De kabbalist' is al aan de vierde herdruk toe en wordt in vele talen vertaald. De film zal er ook wel van komen. Het leven is hem heel genereus gezind. Dankzij de kabbala. Als kind al wilde hij schrijver worden, maar heel zijn leven vond hij excuses om dat niet te doen. Hij ging de kabbala bestuderen en zijn droom werd realiteit.
De kabbala van Geert Kimpen: 'Kabbala kan heel abstract en filosofisch zijn, maar ik ga graag uit van het praktische. Het bestuderen van de boom kan zo ingewikkeld worden dat je de praktische toepassingen bijna niet meer ziet. Als je daardoorheen kijkt, zie je dat we allemaal deel van God zijn en dus elkaar ook moeten behandelen alsof we tegenover God staan. Dat is een hele kluif, maar zo wordt de kabbala voor mij wel toepasbaar. Het is een manier van leven, een methode om naar jezelf kijken als deel van de schepping en daarin je taken en verantwoordelijkheden te leren. Die taken zijn waanzinnig groot en verantwoordelijk, want uiteindelijk gaat het erom om hier en nu het paradijs te creëren voor elkaar.'
Tien stappenplan
Toen Geert naar aanleiding van het succes van zijn boek voor lezingen gevraagd werd, moest hij daar een vorm voor vinden. Het tien stappenplan werd geboren. Dit plan is een variant op de levensboom, waarbij je uitgaat van tien Godsnamen, behorend bij de sefirot (sferen, zie kader). Die namen zeggen Geert meer dan de sefirot: 'Vertaald vanuit Hebreeuws hebben die namen een ontzettende kracht. Je kunt erop mediteren of ze gebruiken als mantra's. Verder zijn de namen zijn prachtige beschrijvingen van eigenschappen van God die je vertellen wie en wat God is. De namen staan voor tien eigenschappen of krachten van God waarmee het universum gemaakt is, waarmee een baby op de wereld komt maar waarmee ook jouw eigen leven tot stand komt. Je leert hoe een bloem ontstaat of hoe je al je wensen in vervulling kunt laten gaan. Die tien stappen zijn geen abracadabra, maar vormen een concrete en logische handleiding om mee aan de slag te gaan. Je gaat door die tien fasen heen en plaats alles in de wereld. Het stappenplan formuleert het systeem hoe alles in deze wereld werkt. Of je nu een artikel schrijft en het uiteindelijk publiceert of honger hebt en uiteindelijk een prachtige biefstuk met friet eet, steeds vind je die tien stappen of fasen terug. Het is gewoon het systeem hoe het leven werkt.'
Geert doorliep zelf al die fasen in het schrijven van zijn boek, sommige bewust, andere onbewust. Achteraf stelt hij: 'Je kunt het ingewikkeld maken, maar het leven is ook heel simpel. Zonder banaal te zijn, kun je zeggen: natuurlijk, zo zit het leven in elkaar.' Voor hem werden de moeilijke momenten minder beladen, want hij herkende de fasen erachter. Voor hem was het stappenplan handleiding, steun en troost tegelijk: 'De dingen overvallen je niet meer. Je vraagt je minder af waar je in Godsnaam mee bezig bent. Het systeem haalt de pijn of het verdriet niet weg maar geeft wel de troost dat die fasen er ook bij horen. Uiteindelijk kunnen we daardoor beseffen dat we geen speelbal van een onbegrijpelijk lot zijn, maar onze eigen schepper, verantwoordelijk voor de situatie waar we nu inzitten.'
Een tien stappenplan klinkt als een nieuw boek in de stijl van Deepak Chopra, maar daar zal het niet van komen. Geert is getrouw aan zijn leer van geven en ontvangen: 'Nee, ik ben de kabbala zo dankbaar dat ik dit gewoon wil delen. Omdat het wat veel is voor een lezing, zet ik het gewoon gratis op mijn website.'
De Levensboom
De levensboom uit het scheppingsverhaal van de joodse bijbel staat centraal in de kabbala. De boom bestaat uit drie zuilen (links = vrouwelijk, strengheid, vorm; rechts = mannelijk, genade, kracht; midden = evenwicht, liefde) met daarop tien sferen (sefirot) die aspecten van het goddelijke uitbeelden. Via deze levensboom stijgt het aardse op naar de hemel en daalt het hemelse af naar de aarde. Vaak rekent men een elfde sfeer mee.
Het Hebreeuwse alfabet
In de Hebreeuwse mystiek schiep God eerst de letters. Hij husselde ze door elkaar en zo ontstond de joodse bijbel als blauwdruk voor de schepping. Al die letters en de verbindingen ertussen doen nog steeds hun best om concreet en stoffelijk te worden: 'Onze letters staan op een lijn en doen moeite om vanaf de lijn naar boven te komen. De Hebreeuwse letters beginnen als een druppel, hangend aan een onzichtbare lijn en dalen naar beneden en komen op hun pootjes terecht. De Hebreeuwse letters komen vanuit de andere wereld en moeten hier, in jouw eigen concrete wereld landen.' Simon Ruiter raakt in vervoering als hij over het Hebreeuwse alfabet praat: 'Je schrijft in het Hebreeuws van links naar rechts, dus naar je mystieke hersenhelft toe. Vanuit de vorm van de letter krijg je een verhaal. Ik wist dat gimmel 'kameel' betekent, want vroeger rookte ik Camel. Pas toen ik me in de letter gimmel ging verdiepen, ontdekte ik dat de letter als het ware pootjes heeft: gimmel betekent bewegen en de letter beeldt het uit.'
Mario de Groot vult aan: 'In onze taal zijn we die beeldbetekenis kwijtgeraakt. Hebreeuws is de taal van de overkant, de taal die je geschonken wordt. We denken dat wij de taal maken - en dat klopt ook, er komen ook steeds nieuwe woorden bij. Maar er zit ook een element in dat boven de mens uitstijgt. Daarom kan taal, bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht, je weer in contact brengen met de oorsprong, de bron van die taal en de letters.'
Simon en Mario wonen en werken in de leefgemeenschap Het Hooge Steen, een oecumenische leef- en werkgemeenschap in het grensgebied tussen Brabant en Noord Limburg. Geïnspireerd door de kabbala schilderde Simon zijn impressie van elke letter van het Hebreeuwse alfabet. Later kwam er een tekst bij, zodat er nu een boek ligt dat elke leek kan lezen. Hoewel, boek? 'Elke letter telt' is een doos met daarin voor elke letter een eigen katern. 'Ja', stellen Mario en Simon, 'daar moest de drukker ook aan wennen. We zijn zo gewend aan een boek met een kaft en pagina's.'
In het katern van de gimmel (onze letter 'g') staat: 'Net als de kameel staat de Gimmel te trappelen om op weg te gaan. De letter steekt als het ware zijn poot al uit, want hij heeft, net als de mens, innerlijk al weet van de weg. Maar wanneer de herinnering over zijn afkomst vervaagt, levert de mens zicht e gemakkelijk over aan de nukken van zijn lastdier en wordt het gaan door de wereld ervaren als een strijd. Dan bereidt niet meer de mens het dier, maar het dier de mens.' Inderdaad, die letter vertelt een verhaal.
Elke letter telt
Maar dat is allesbehalve het hele verhaal. Naast vorm en verhaal, heeft elke letter en daarmee ook elk woord een getalswaarde. Woorden met een gelijke getalswaarde zijn aan elkaar verwant. Verder heeft het Hebreeuws kent alleen medeklinkers, de lezer voorziet de medeklinkers van klinkers en daardoor van een eigen betekenis. De mogelijkheden zijn legio. Voeg daaraan toe dat je letters kunt verwisselen en het aantal combinatiemogelijkheden wordt onbegrensd. Als alles mogelijk is kun je alles aan elkaar verbinden en alles bewijzen wat je wilt. De kabbala is er beroemd én berucht om! 'Klopt', stelt Simon, 'maar gaat niet om bewijzen, maar om het beleven van de eenheid achter die interpretaties. Kabbala gaat uiteindelijk over jouw beleving, jouw eigen proces en invulling van al die mogelijkheden. Het gaat in getalsmystiek niet om rekenen maar om tellen en vertellen.'
Deze vorm van kabbala ging vroeger van leraar op leerling. Nu kunnenw e alles in boeken opzoeken. Een zegening om voorzichtig mee om te gaan, stelt Simon: 'Het is een geschenk dat we het nu kunnen opschrijven, maar daardoor treedt ook verharding op. Boeken kunnen een bepaalde werkelijkheid 'stollen' alsof het de enige werkelijkheid is. Taal gaat eigenlijk over het grote geheim. Een boek kan hulp bieden en iets vertellen, een beeld en een verhaal doorgeven, zoals je een lied doorgeeft. Kinderen zijn nog gevoelig voor het speelse omgaan met taal en het accepteren van verschillende werkelijkheden en waarheden naast elkaar, maar onze maatschappij wil helemaal niet kinderlijk en poëtisch bezig zijn.'
Kabbala: een huis bouwen
Bush en Bin Laden, Israël en Libanon, maar ook huiselijke twisten of verkiezingsstrijd: bekvechten, ruzies en oorlogen ontstaan vaak omdat we maar aan één waarheid en werkelijkheid willen en wel de onze. Ook hier kan de kabbala hulp bieden en tevens - op een wat andere manier dan het tien stappen plan - structuur geven aan die rare wereld waarin we leven en het grillige levenspad dat we bewandelen. Gelukkig hoef voor hiervoor niet de nodige jaren te studeren, wat wel het geval is als je vanuit het alfabet aan de slag wilt met kabbala, Als je de boom of de vier werelden bestudeert, heb je de taal niet nodig, al is het prces wel gelijk aan de neerdaling van de Hebreeuwse letters.
Voor die vier werelden gaan we naar David Zeller. Deze Amerikaanse rabbi vergelijkt de kabbala met het bouwen van een huis: 'Een huis ontstaat niet vanzelf. Om het te bouwen heb je eerst een idee nodig. Dat idee heeft nog geen vorm of dimensie, maar krijgt al afmetingen door een blauwdruk, een tweedimensionale tekening van het huis. Daarna kan de bouw beginnen en krijgt het huis drie dimensies en zijn uiteindelijke vorm. Echt af is het huis pas als de muren er staan en de binnenkant wordt aangekleed. Lijkt het uiteindelijke huis op het huis in je visioen?'
'Het huis, je leven, de wereld zelf volgen allemaal dit patroon', stelt de rabbi. 'Alles begint met een visioen en het kost veel tijd, energie en vernuft om het visioen van het hoogste niveau naar beneden te halen en vorm te geven.'
De kabbala ziet deze vier niveaus als vier werelden die als concentrische bollen om elkaar heen liggen. Alles begint met een visioen, gaat door een fase van ontwerp naar constructie en vandaar naar voltooiing. Eigenlijk is er nog een vijfde niveau, want wie heeft het visioen? 'Als we het over een huis bouwen of over de wereld hebben, hebben we het ook over God.'
Volgens de Amerikaanse rabbi is het niet belangrijk hoe je God ziet. Van hem mag het een man met een lange baard zijn of een vrouw met een lange baard. Het belangrijke van dit beeld is dat God en dus de wereld zelf een visioen, een richting en een doel heeft. Want niets gebeurt voor niets.
De joodse traditie is geaard en ook deze theorie van de vier werelden hangt niet in de lucht, maar is praktisch toepasbaar. Zie bijvoorbeeld het verhaal De huizenbouwer (kader). Wie daar niet een stukje van zichzelf herkent, mag zijn vinger opsteken! Je kunt uitgaan van vier werelden of tien stappen, maar de kabbala besefte al lang voor het nieuwetijdsdenken dat iedereen zijn eigen werkelijkheid schept.
De huizenbouwer
Er was eens een huizenbouwer die de prachtigste huizen bouwde. Maar zakelijk was hij niet en hij woonde zelf in niet veel meer dan een krot. Op een zekere dag kwam een rijke man naar hem toe en zei: 'Ik ken je werk en heb alle vertrouwen in je. Ik wil dat je het huis van je dromen bouwt. Geld speelt geen rol, ik betaal al je rekeningen en laat me verrassen als het huis af is.'
De huizenbouwer ging meteen aan de slag. Bij de funderingen besloot hij een wat goedkopere en mindere kwaliteit te gebruiken, maar wel het beste materiaal te declareren. Niemand zou het immers zien! De huizenbouwer kreeg de smaak te pakken en zocht goedkoop hout uit, terwijl hij de prijs rekende van topkwaliteit. Het verschil streek de man zelf op. Toen het huis af was, zag het er schitterend uit, maar was er wel goed in te wonen? Het goud blonk, maar het verguldsel was flinterdun. Een dikke laag verf verhulde het slechte hout. Maar dat was niet het probleem van de huizenbouwer. Hij had weliswaar niet veel verdiend, maar genoeg om te verhuizen en ergens anders opnieuw te beginnen en nog wat over te houden ook.
De opdrachtgever kwam kijken en had een verrassing voor de man in petto: 'Beste huizenbouwer, ik kon het niet aanzien dat je de mooiste huizen bouwt en zelf in een krot woont. Daarom gaf ik je de deze opdracht: je hebt je droomhuis voor jezelf gebouwd! Ik schenk het je.'
De oude kabbalisten waarschuwen voor de kabbala. Je kunt er zo diep induiken dat het gaat duizelen en je kan er zelfs gek van worden. Zo ook hier, maar het begin is heel eenvoudig: vier werelden, vier in elkaar grijpende en in elkaar overgaande fasen. Zoals het bijgaande diagram aangeeft zijn de werelden te verbinden met praktische begrippen en het bouwen van een huis, maar ook met verschillende niveaus van uitleg van bijbel, de koran of andere geschriften. Een letterlijke interpretatie (zoals van fundamentalisten) staat ver af van de mystieke, maar ook deze twee werelden horen onlosmakelijk bij elkaar: de mystieke uitleg omkapselt óók de letterlijke. De mysticus heeft daar meestal niet zoveel moeite mee, de fundamentalist helaas wel!
Verder lezen:
Simon Ruiter en Mario de Groot: Elke letter telt, een spirituele reis. Kennismaking met het Hebreeuwse alfabet. Dabar Luyten, Heeswijk. Te bestellen via Huisgemeente Het Hoge Steen. E-mail: hethogesteen@freeler.nl.
Geert Kimpen: De kabbalist. Arbeiderspers.
David Zeller: The tree of Life. Sounds True cassettes. Te bestellen via www.soundstrue.com
Kitty Knappert: Doe het zelf kabbala. Uitgeverij Synthese
Shoshanna Cohen: Kabbala, wijsheid en adviezen van de Boom des Levens . Uitgeverij Verba (Witte Boekhandel)
Charles Steur: Vruchten van de levensboom, een ehdendaages inleiding in de Kabbalah. Amphora Books.
Berg, Rav P.S: De essentie van de Zohar
Rob van der Wilk: Kabbala Light, mystiek in het dagelijks leven. www.tattwa.nl
