Terug naar overzicht

kabbalisten.com

Foto: Eugenio Rucuenco

10/03/2006 - Het leven is een speeltuin vol ervaringen

Tekst: Sandra Helena.
Gepubliceerd in maart 2006 in Abracadabra, internetmagazine over kabbala.

Het gebeurt niet vaak dat een roman de kabbala als onderwerp heeft. Het is zeker zeldzaam wanneer dit boek van een Nederlandstalige auteur is. Het is uniek wanneer voor een roman, die pas in maart in Nederland en België verschijnt, nu al grote belangstelling is vanuit het buitenland.

De nakende uitgave van DE KABBALIST van auteur Geert Kimpen (uitgeverij De Arbeiderspers) is dan ook een spannende gebeurtenis waar Abracadabra naar uitkijkt en graag aandacht aan besteed.

DE KABBALIST vertelt het op ware feiten gebaseerde levensverhaal van Chaim Vital, de man die de kabbala ontsluierde...

Wat wij graag willen weten is wie is de man achter dit boek dat in maart uitkomt. We stelden hem de volgende vragen:

Je vertelt dat je geïnspireerd bent door een oude Russische Kabbala meester om dit boek te schrijven. Is hij ook diegene geweest die jou heeft geïntroduceerd in de Kabbala of ligt daar een ander verhaal achter schuil? En zo ja, welk verhaal?

Ik heb altijd wel een soort van fascinatie met de kabbala gehad maar had er weinig kennis van. Ik associeerde het met geheime middeleeuwse genootschappen, wat ik altijd spannend heb gevonden, maar ook met Madonna die zich zo sterk manifesteerde als kabbalist. Madonna heb ik altijd bewonderd omwille van mijn herkenning in haar spirituele zoektocht. Net als ik heeft ze een rooms-katholieke achtergrond. Het samenbrengen van seksuele en religieuze beelden in haar videoclips is iets waar ik altijd veel affiniteit mee had en wat me als theaterregisseur inspireerde.. Dat iemand als zij zo sterk voor de kabbala ging staan, was voor mij een goede reden er meer te willen over weten. Ik snap niet dat er zo denigrerend over haar kabbalabelangstelling wordt gedaan, niet in het minst door kabbalisten zelf. Ze heeft inmiddels bewezen dat het haar meer dan ernst is, en ze zet haar bekendheid tenminste in voor een doel dat verder reikt dan haar eigen navel.

Mijn persoonlijke kennismaking met de kabbala is op zijn minst een beetje bizar of mystiek. Op een bepaalde dag besloot ik - letterlijk - dat ik God wilde leren kennen. Ik had genoeg van het zwerven langs allerhande spirituele en New age stromingen waar ik jarenlang mee flirtte. Ik schreef voor het blad Koorddanser en ging elke maand naar de meest uiteenlopende workshops en lezingen. Hoewel dat er al altijd wel iets van op te steken viel, was er nooit iets dat mijn hart echt in vuur en vlam zetten. Ik voelde me nooit geroepen om bij een van die vele stromingen in de diepte te duiken en me aan een echte studie over te geven.
Bijna onmiddellijk nadat ik besloten had dat het nu tijd werd om God echt te leren kennen, van man tot man zoals ik het voor mezelf omschreef, kreeg ik een mailtje van een kabbalameester. Dat was bizar omdat hij reageerde op een mailtje over een toneelvoorstelling die ik geregisseerd had. Dat mailtje was verstuurd door het theatergezelschap, niet door mij, met de vraag of zijn kabbalavereniging geïnteresseerd was in die toneelvoorstelling. Maar hij antwoordde aan mij; wij richten geen toneelvoorstellingen in, maar ik nodig u uit om bij mij kabbalalessen te volgen. Omdat ik God beloofd had elke aanwijzing op mijn weg te volgen, gaf ik meteen gehoor aan deze uitnodiging. Ik ging naar zijn kabbalales, zonder te weten dat dit mijn hele bestaan op zijn kop zou zetten.

Zoals je vertelde is je doel God leren kennen. In hoeverre is dat gelukt? Of is dit jouw levenslange zoektocht geworden?

Ik heb het godsbeeld dat ik uit mijn katholieke geloof had meegekregen; de strenge, wraakzuchtige vaderfiguur met lange baard, vervangen door een oneindig liefdevoller begrip. God is niet langer een verpersoonlijking voor me, maar een scheppende, intelligente kracht die overal in aanwezig is. Zo concreet als de zwaartekracht die overal op in werkt. Je ziet de zwaartekracht niet maar je merkt wel aan alles dat ze bestaat. Je ziet de gevolgen. Je ziet een appel van de boom vallen en weet dat de zwaartekracht er op in werkt. Dus ondanks dat ik geen godsbeeld meer heb, is god oneindig veel concreter geworden. De zoektocht om God te vinden is gelukt, maar de zoektocht om God in al zijn facetten te leren kennen, die zal wel mijn leven lang duren.

In hoeverre heeft het schrijven van De Kabbalist jouw levensvisie veranderd? Kun je een paar duidelijke ervaringen opnoemen die dit hebben bewerkstelligd?

Het schrijven van de Kabbalist liep parallel met mijn eigen verdieping en studie van de kabbala. Het was voor mij een reden om me er echt in te verdiepen en het te bestuderen. Het was het ideale alibi om me te blijven motiveren dag in dag uit gedurende de twee jaar dat ik eraan geschreven heb me met de kabbala bezig te houden. Ik geloof dat het mijn levensvisie inderdaad drastisch veranderd heeft. In de eerste plaats heb ik me verzoend met een Almachtige god. Daar heb ik vanuit mijn katholieke geloof een leven lang mee gestreden Met het beeld van de wraakzuchtige haast sadistische god die nooit te plezieren leek en alles wat je deed in je leven afkeurde. De kabbala heeft mijn godsbeeld totaal veranderd. Het woordje God is nu voor mij synoniem met een bezielende intelligente kracht die overal aanwezig is, de bron van het leven. Het is geen persoon meer maar veel groter en concreter worden, ondanks dat God geen gestalte meer voor me heeft. Het strafaspect van God is vervangen door het inzicht dat het in wezen God niets uitmaakt of je het nu goed of fout doet. Het leven is een speeltuin vol ervaringen. Je hebt zelf een naadlos kompas dat je vertelt of je iets waarachtigs of leugenachtigs doet. Doe je iets in waarheid dan zal je dat volgens een universele levenswet ook weer op je pad vinden en ontmoeten. Doe je iets leugenachtigs, is er ook geen man overboord. Je zult alleen wel  het deksel op je neus krijgen, tot je je lesje leert. De enige die je dus werkelijk beetneemt, ben je zelf. Daarnaast heb ik ook echt liefde voor het Oude Testament of de Torah gekregen. Ik maakte het vroeger wel eens belachelijk; die rare verhalen, met mensen die honderden jaren oud werden, die ellenlange beschrijvingen van bouwplannen, de inconsequenties. Ik snapte er niets van, en begreep niet dat mensen daar hun inspiratie uithaalden. De manier waarop de kabbala de Torah ontleed en laat zien, op haast wetenschappelijke wijze, wat er werkelijk staat, wat de betekenis is van elke letter van die Torah, dat vind ik haast een hersenverruimend inzicht. Het is gewoon een geniaal boek waar alle antwoorden op alle vragen die een mens zich maar kan stellen, te vinden zijn. En ik ben ervan overtuigd dat er zelfs nog veel meer lagen in te vinden zijn, waar zelfs de bekwaamste kabbalisten nog niet achter zijn, omdat ze nog niet bij deze tijd horen.

Even iets over je boek. De hoofdpersoon, Chaim Vital is deze tot stand gekomen door feiten of ligt er in de hoofdpersoon ook stukjes van jezelf besloten? Zo ja, met welke eigenschap?

Mijn leraar was vooral gefascineerd door de beroemde middeleeuwse kabbalist Itschak Luria maar toen hij me documentatie opstuurde had ik vanaf het begin veel meer met zijn leerling Chaim Vital. Omdat ik natuurlijk ook zelf een leerling was die net als Chaim wanhopig op zoek was om eindelijk het leven, het universum en God te begrijpen en te leren kennen. Itschak Luria stond gewoon te hoog voor me om als hoofdpersoon voor mijn boek te kiezen. Al snel kwam er ook een gevoel van herkenning van de relatie die ik met mijn meester had. Itschak Luria zelf kon niet schrijven. Tenminste, zijn gedachten waren te snel voor de traagheid van het schrijfproces. Daarom had hij Chaim Vital nodig, om zijn leer te vertalen op papier. Dat was precies de verhouding tussen mijn leraar en mij. Hij wilde op een toegankelijke manier de naam en filosofie van Itschak Luria aan de mensheid bekend maken maar hij was een goede leraar, geen schrijver. Niet alleen omdat hij het Nederlands onvoldoende machtig was, maar ook omdat hij te ver gevorderd was in zijn kennis om te kunnen vereenvoudigen naar een groot publiek. Daarvoor had hij mij nodig. Ik heb veel onderzoek gedaan naar Chaim Vital en Itschak Luria maar het blijft wel een roman. Het is mijn interpretatie en ik had niet de intentie om een biografie te schrijven, wel een spannende inspirerende roman. Dus naar eigen inzicht heb ik bronnen wel of niet gebruikt, en ingepast in mijn verhaallijn. Maar ik denk dat het lezers zal verbazen hoeveel feiten echt zijn. En dat ze misschien bij sommige feiten vermoeden, dit zal wel gefantaseerd zijn, bedrogen uitkomen. Omdat die dan net wel 'echt' zijn. Maar om je vraag te beantwoorden, ik heb me de afgelopen twee jaar inderdaad een beetje Chaim Vital gevoeld. Zijn passie naar kennis en inzicht, zijn ambitie en hoogmoed, maar ook zijn wanhoop en radeloosheid.

Wat ontzettend mooi, je bent dus echt in de huid van de hoofdpersoon gekropen...Je schrijft ook dat je het Theater hebt verruilt met de schrijftafel. Weet je al wat je in de toekomst gaat schrijven? En blijft dit bij het onderwerp Kabbalah?

Ik heb inderdaad het gevoel met het schrijven van deze roman dat ik ben thuisgekomen. Dat ik eindelijk ontdekt heb waarvoor ik op deze wereld ben gezet. Het vertellen van inspirerende verhalen, het vertalen van moeilijke kennis naar eenvoudige, concrete levensverhalen. In de kabbala heb ik persoonlijk mijn basis gevonden en dat zal verder zo blijven, denk ik. Maar dat wil niet zeggen dat ik me nu verplicht voel om uitsluitend kabbalaromans te schrijven. Of het nu wel of niet letterlijk over de kabbala  gaat, de filosofie zit in mijn bloed. Wat ik ook schrijf, dit zal altijd aanwezig zijn. Ook al benoem ik het dan in de toekomst niet met kabbalatermen.. Ik ben dan ook - heel recent - met een nieuwe roman begonnen maar vooraleer ik daarover vertel, moet ik eerst voor mezelf maar eens bekijken, of het werkt. Of ik voor dit nieuwe onderwerp net zoveel gedrevenheid blijf voelen dan ik al die tijd bij De Kabbalist heb gehad.

Kun je een tipje van de sluier oplichten?????

De ingrediënten zijn; een onzichtbaar genootschap, religieuze kennis die tot de grootste wetenschappelijke inzichten aller tijden leiden, en een geheime, verboden liefde met gruwelijke consequenties....

Vind je jezelf een Kabbalist?

Ik ben daar nogal orthodox en nederig in. Strikt gezien kan ik nooit een kabbalist zijn omdat ik geen Jood ben en niet in het Joodse geloof en cultuur ben grootgebracht. Dat is een achterstand die haast niet goed te maken is. Ik heb ook niet de ambitie om een Jood te worden. Want zoals ik als Belg hier in Nederland, er ook niet in geloof dat ik ooit Nederlander zal worden, zo geloof ik ook niet dat je Jood kunt worden. Wat ik dan wel ben? Iemand die een bron van kennis heeft gevonden die onuitputtelijk is en waar, als ik zelfs vanaf nu elke dag niets anders zou doen dan die bestuderen, nog veel te weinig tijd zou hebben, om alle aspecten ervan te leren kennen. Het is ontzettend rijk, soms complex, en ook weer kinderlijk eenvoudig. Noem me dus maar een kabbalaminnaar, waarbij de kabbala een minnares is die nooit mijn vrouw zal worden, maar me wel onuitsprekelijk veel genot geeft en zonder wie ik niet zou kunnen.

Mede omdat we natuurlijk kabbalisten.com hebben opgericht wil ik op deze vraag wat dieper ingaan. Sjimon Bar Jochaj, de schrijver van de Zohar beweert dat diegene die alles letterlijk neemt een dwaas is. Voor mij persoonlijk is "Jood" zijn zoals bedoelt in de Thora meer het zijn van een altruïstisch vat, een lichaam dat zich gecorrigeerd heeft en een "niet  Jood" een egoïstisch vat die zich nog niet gecorrigeerd heeft. Wat heeft volgens jou het Jood zijn te maken met Kabbalist zijn? Moet je echt Joods zijn om een Kabbalist te zijn? Of ben je een leerling Kabbala als je Kabbalist bent? Waar baseer je deze stelling op?

Jouw visie is mooi en misschien heb je gelijk. Het is een discussie met ontzettend veel kanten aan. Mijn gevoel dat echte kabbalisten echte Joden zijn, is gestoeld op enkele ervaringen. Toen ik in Tsfat was om onderzoek te doen voor mijn boek zei een rabbi me dat als ik al eens zou beginnen met me aan de 7 noachidische geboden te houden, ik mijn handen vol zou hebben. De kabbala was volgens hem voor slechts een kleine toplaag van echte Joden. Toen was ik daar erg kwaad om. Maar onder invloed van mijn huidige leraar ben ik nu eens begonnen met naar die 7 geboden te kijken. Ik kan je verzekeren dat je daar al meer dan je handen aan vol hebt als je ze echt serieus neemt. Een echte Jood heeft bovendien de verplichting zich aan maar liefs 613 ge- en verboden te houden. Die worden er met de paplepel ingegoten. In Tsfat bezocht ik ook voor het eerst een synagoog. De joden moesten me echt als een klein kind helpen met alles. Ze bonden me de gebedsriemen om; ik had geen idee wat er van verwacht me werd. Toen me duidelijk werd gemaakt dat ik in de Zohar moest lezen, bleek dat ik dit Hebreeuwse boek op zijn kop hield. Ik bedoel maar; het lijken misschien uiterlijke, onbelangrijke dingen, maar ze staan wel degelijk allemaal voor enorme waarheden die ik nooit geleerd heb.

Wat niet wil zeggen dat je je dit niet eigen kunt maken. Toen ik de eerste keer sabbat vierde voelde ik me ook raar dat ik als vader het brood moest breken, er zout op moest doen en het als eerste moest opeten terwijl mijn vrouw en dochtertje proestend toekeken. Nu is het gewoon worden en is de Sabbat voor mijn dochter Zonneke het hoogtepunt van de week. Ik geloof absoluut dat je als niet Jood heel ver in de kabbala kunt komen maar of je een echte kabbalist kunt worden, betwijfel ik. Ik heb het wel louter en alleen over mezelf. Ik spreek niet voor anderen niet-joden.

Ik vraag me toch iets af. Waarom zou iemand die een bepaald "ras" of "geloof" bezit alleen maar kunnen tennissen? Of een instrument kunnen bespelen? Juist in deze moeilijke tijd van intolerantie naar elkaar toe, dat je neergeschoten wordt om een bepaalde mening, is er voorspeld dat de Kabbalah licht in de wereld zal brengen. Hoe is dit dan mogelijk als kabbalistische organisaties tegenover elkaar staan, als er gezegd wordt jij mag wel Kabbalah studeren en jij niet. En jij niet is omdat je niet-joods bent of omdat je homo bent of omdat je groene haren hebt of of of. Is het juist niet zo dat Kabbalah net zoals muziek alle geloven en rassen overstijgt? Mijn God is jouw God? Er zijn natuurlijk wel mooie traditionele gebruiken die heel waardevol zijn, die iedereen zou kunnen toepassen op zijn leven. Maar wat heeft "ras" en geloof te maken met wijsheid als deze juist scheiding maakt tussen mensen?

Ik beweer zeker niet dat de kabbala exclusief voorbehouden zou moeten zijn voor de Joden. Het is ook niet voor niets dat de kabbala in deze tijd zo openbaar wordt en toegankelijk voor iedereen die wil. Ik ben er ook van overtuigd dat de kabbala de kracht heeft om de wereld te veranderen, om van deze wereld weer een aards paradijs te maken. Ik meen alleen dat er een duidelijk verschil is volgens mij tussen Joden en niet-joden. Ik heb zelfs eens gelezen dat Joden een gen op hun DNA hebben, dat geen enkel ander volk of ras heeft. Ik koester het beeld van een uitverkoren volk. De ambassadeurs van God. Een lichtbaken voor de rest van de mensheid. Voor mij is het iets om me op te richten. Een soort van ideaalbeeld waarvan ik vermoed dat ik het in dit leven nooit zal halen. De overgave waarmee een Jood de Thora of de Zohar bestudeerd, dat zal ik nooit met dezelfde intensiteit kunnen opbrengen. Daar ben ik te hoogmoedig voor. Ik wil nog zovele andere dingen. De wijsheid en logica die daaruit voortkomt is slechts iets om naar te streven. Maar ik voel me ook niet minder als een Jood. En het is aan de Joden zelf om de nederigheid op te brengen zich niet meer te voelen dan een niet Jood. Om niet racistisch te worden inderdaad. Misschien kun je het vergelijken met als wanneer je de wens zou hebben om een geweldige wielrenner te worden. Dan wil je worden neem ik aan zoals Lance Armstrong. De kans dat je ooit hetzelfde palmares bij elkaar fietst als Armstrong is klein, wel aanwezig maar klein. Maar Lance is wel een lichtend voorbeeld en inspiratiebron om binnen jouw mogelijkheden zo goed mogelijk te fietsen. Lance verdient dan dus al jouw respect, maar als Lance werkelijk groots is, dan zal hij ook respect voor jou hebben omdat hij weet dat jij woekert met minder talent en misschien evenveel inspanning...
En wat de strijd tussen verschillende kabbalascholen betreft, over wie de ware kabbala doceert, die vind ik ook onbegrijpelijk. Dat maakt me ongemakkelijk, en maakt het moeilijk om naar de buitenwereld toe de kabbala te verdedigen. Als de kabbala vrede predikt, en het ontstijgen van egoïsme, en al die andere mooie idealen, dan zou je denken dat ze daar zelf het voorbeeld in moeten geven, en niet elkaars naam moeten zwart maken. Mijn huidige leraar heeft dat echter verklaard vanuit de Joodse cultuur die doordesemt zou zijn van rivaliteit. Joden houden van discussiëren en elkaar de loef afsteken. Niet om met elkaar af te rekenen, maar om ideeën naar een hoger plan te brengen. En daar kan ik me wel weer wat bij voorstellen. Als je met iemand discussieert, worden je eigen overtuigingen in vraag gesteld. Je wordt gedwongen verder te kijken dan je eigen grenzen. Zoals jij me nu bevraagt over dit onderwerp. Dat dwingt me mijn gevoel te onderbouwen en te beargumenteren. Tegelijkertijd ook jouw visie te horen en mijn visie daarmee te verrijken. Als dit een gezonde discussie is, worden we er alle twee rijker van, Dan gaat het niet om wie er gelijk heeft, maar dat we ons beiden ontwikkelen door elkaar het vuur aan de schenen te leggen.

Ik ben het helemaal met je eens om soms te discussiëren en daarbij elkaars mening aan te horen. Voor mij is het altijd een toetsing van mijn gedachten. Als je altijd maar op een bepaalde manier denkt en andere gedachtegangen achterwege laat is dat voor mezelf een verarming omdat wie zegt dat iets de absolute waarheid is? Het verhaal van Lance Armstrong is heel mooi maar geeft ook gelijk aan dat het hierbij niet om een "ras" "geslacht" of "leeftijd" gaat maar om de verdeling van talenten over de wereld. Ik ben namelijk wel van mening dat je een "talent" moet hebben om Kabbalah te begrijpen. En het is denk ik ook een roeping net zoals een Timmerman zich geroepen voelt tot het timmerwerk. En zo kan er een timmervolk zijn of een schrijversvolk met ieder zijn of haar talenten. En hierbij het respect voor elkaars talenten. Ik denk dat als iedereen zijn of haar talenten zou ontwikkelen waarmee hij of zij te wereld is gekomen dat alle puzzelstukjes in elkaar vallen. En als dat het worden van een Kabbalist is, dat je je geroepen voelt, wat zou een ras daartoe dan doen? Wat denk jij?

Ja, zeker daar kan ik me helemaal in vinden, met als toevoeging dat ik denk dat je talenten ook genetisch bepaald zijn. Of het nu om timmeren, fietsen of het spirituele gaat. Je hebt daar genetisch een bepaalde aanleg voor. Zouden misschien niet joden met een talent voor kabbala, als beloning in een volgend leven terug komen als wel Joden? Wie weet?
Ik vind het heel belangrijk dat iedereen het talent dat hij van nature heeft meegekregen maximaal ontwikkelt. Dat is volgens mij zelfs de zin van ieders individuele leven. Dat maakt de wereld mooier. Als er niemand een talent voor timmeren had, dan zouden de huizen in de wereld een stuk minder fraai zijn. Hetzelfde wanneer niemand een talent had voor kabbala. Maar... ik wil je echt niet overtuigen hoor. Je mag je van mij zonder problemen volbloed kabbalist noemen, en geen onderscheid maken tussen joden en niet joden. Nogmaals, het is een persoonlijk issue van mij, waar ik niemand mee wil belasten. Alleen, als je mij vraagt, ben jij een echte kabbalist, dan zeg ik nee.

Even evalueren: We zijn het eens op de punten dat iedereen een bepaald talent heeft en in dit leven is gekomen om dit talent "uit te voeren". De twee discussiepunten blijven dat is 1. Voor jou is een Kabbalist joods en voor mij 2. Kabbalah overstijgt alle rassen, religies en leeftijden net zoals muziek. Vraag je aan mij of ik jou een Kabbalist vind zeg ik volmondig: JA! Kunnen we zo de discussie afsluiten?

Jazeker, en ik kan jou absoluut ook als kabbalist zien, als ik mijn eigen orthodoxheid even opzij zet.

Wat is jouw levensspreuk?

Die was altijd, ontleend aan mijn lievelingsauteur Paulo Coelho, leef je eigen legende. Maar onder invloed van mijn nieuwe kabbalaleraar, is het op dit moment; God bepaalt, niet ik. Met dat mantra leef ik momenteel dag in dag uit.

Wat wil je anderen aanraden als ze met Kabbalah beginnen?

Ik hoop dat ze net als ik een leraar vinden. Hoeveel boeken, websites enzovoort er ook bestaan over kabbala, de diepste overdracht gebeurt naar mijn, misschien romantische idee, tussen een leraar en zijn leerling. Kabbalaleraren en rabbi's zijn heel bijzondere mensen. Niet alleen in het mooie overigens, het zijn complexe persoonlijkheden die je behoorlijk door elkaar kunnen schudden en je alle hoeken van de kamer kunnen laten zien. Daar kun je je niet op voorbereiden en dat is, kan ik uit ervaring zeggen, behoorlijk heftig. En verder denk ik, maar dat is slechts een vermoeden, dat jij niet de kabbala moet zoeken, maar dat de kabbala jou op een bepaalde dag vind. Of niet. Op de stroming van Berg en zijn Amerikaanse kabbalacentrum na, ken ik geen geloof dat zoveel drempels opgooit voor nieuwe leden, in plaats van ze te willen werven. Het is niet iets vrijblijvends. Het beïnvloed je dagelijkse bestaan. Je moet dan ook maar, net als ik, het geluk hebben een partner naast je te hebben, die bereid is daarin mee te gaan. Ik zou bijvoorbeeld  in mijn eentje niet de Sabbat kunnen vieren, dat is toch echt iets voor het gezin en zo sijpelen er voortdurend nieuwe zaken in je leven. Als je er door gegrepen wordt, volg je hart. Er zitten zoveel aspecten aan dat je de rest van je leven voort kunt en naar mijn gevoel van de wereld echt een betere plek kunt maken.

Je bedoelt dat je op een gegeven moment in aanraking komt met Kabbala en in een achtbaan wordt gegooid waarin je leven op zijn kop komt te staan. Dat is inderdaad het geval. Wat is volgens jou de definitie van geloof en is Kabbala een geloof? Komen de drempels door het geloof en is daardoor het Kabbalah Center die iedereen toelaat en begeleidt juist bezig met de verbreiding van de wijsheid Kabbalah i.p.v. de verbreiding van het Joodse geloof? Is er volgens jou een scheiding of gaan deze twee hand in hand?

Wat mij aanspreekt is dat de kabbala zich bevind op de snijlijn van geloof en wetenschap. Luria en andere leraren zeggen dat je niets moet geloven wat je niet zelf onderzocht hebt. Dat vind ik een goed uitgangspunt. Het is een studie met heldere soms ondoorgrondelijke principes. Net als hogeschool wiskunde. Je kunt die formules uit je hoofd leren en klakkeloos reproduceren maar dan ben je nog geen wiskundige. Pas als je de formules echt begrijpt en snapt waarom ze werken, dan ben je wiskundige. Tegelijkertijd moet je een aantal aannames accepteren in de kabbala. Zaken die je niet kunt onderzoeken door dat je beperkt bent in je waarneming of in je verstandelijke vermogens. Dat is het terrein van het geloof. Het is echter niet omdat je de schepping niet met eigen ogen kunt onderzoeken, je ook niet een kleine schepping in je eigen leven kunt onderzoeken. En als je dan de stelling accepteert dat wat in het kleine gebeurd, ook in het grote geldt, dan kom je tot fantastische inzichten. In de microkosmos leer je de wetten van de macrokosmos kennen. Net zoals in wetenschap eigenlijk. Daardoor merk je volgens mij ook dat de wetenschap zich steeds meer en meer beweegt richting het spirituele. Sommige kwantum en chaostheorieën zijn eigenlijk spirituele wetten. Ik denk dat het Kabbala center van Berg ook die twee wegen bewandelt. Dat ze grote aantallen lokken door niet meteen heel religieus te worden, maar heel praktisch, zowel psychologisch als wetenschappelijk. Toen ik in Londen bij hen was om Chanoeka te vieren, was dit een heel traditionele synagoog gebeuren met alle rituelen die ook 'gewone joden' praktiseren. Volgens mij gaat het hand in hand. Alleen is  kabbala naar mijn idee geen geloof van dogma's. Het is niet zo omdat nu eenmaal een kabbala paus dit zo gezegd heeft. Het vraagt wel een open geest om bepaalde stellingen zonder oppervlakkige kritiek aan te willen horen, te willen bestuderen, te willen onderzoeken, en dan pas je eigen conclusie te trekken. En mijn ervaring is dat je het dan meestal accepteert. Al blijven sommige zaken moeilijk, zoals 'het geloof' in reïncarnatie. Dat is een aanname. Dat is niet letterlijk te bewijzen. Je kunt wel zoals ik ervaringen in je leven hebben die je doen vermoeden dat reïncarnatie bestaat, maar het echt weten doe je  pas als je dood bent. Tot dan blijft dit geloof.
 
Dat ben ik met je eens. Maar er zijn denk ik twee principes "geloof". Geloof in de zin van aannames zoals je zegt bij reïncarnatie. Maar stel nu dat je iets ervaart waardoor het Geloof als aanname verandert in geloof die verankert is in je omdat je weet (voelt) dat het zo is, zonder dat je daarbij de ander hoeft te overreden. Is dit niet een ander soort geloof wat juist Kabbalah je leert. Door te toetsen en als zelfstandig individu even afstand neemt en niet alles klakkeloos gelooft, dat je nadenkt. Wat denk jij?

Ik denk dat er verschil is tussen geloof en weten. Met geloof heb ik altijd moeite gehad. Geloof vraagt overgave. Het is groots denk ik als je dat kan, maar ik heb er weinig aanleg voor. Ik wil weten. Nu zijn er, zoals je zegt, inderdaad zaken die ik kan weten omdat ik het ervaren heb. Om een persoonlijk voorbeeld te geven; ik weet dat ik nooit een ongeluk met de auto zal hebben. Dat is een overtuiging. Ik kan op honderden manieren om het leven komen maar niet in de auto. De hele wereld kan roepen dat dit onzin is, dat dit nergens op gebaseerd is, en dat ik net zoveel kans heb om een ongeluk te krijgen als iemand anders. Maar ik weet dat dit niet zo is. Het is voor mij geen geloof in dit geval maar een weten. Alleen, het is geen universeel weten. Het is niet omdat dit voor mij geldt, dat dit ook voor jou geldt. Terwijl kabbala grondslagen in principe wel voor iedereen zouden moeten gelden. Het zijn wetten hoe het leven en het heelal werkt. Dus universele wetten. En wetten die kun je in principe ontleden en bewijzen. Net zoals wetenschappelijke wetten. Daarom denk ik dat als de aanname reïncarnatie werkelijk waar is, vroeg of laat dit bewezen zal kunnen worden. Misschien zijn we nu nog niet voldoende ver geëvolueerd in ons denken, of in ons waarnemen. Misschien liggen de bewijzen voor reïncarnatie vlak voor onze neus, maar herkennen ze we nog niet als dusdanig. Hoe groot mijn vermoeden is dat reïncarnatie bestaat, ik wil het weten, niet geloven. Ik wil bewijzen. Wat voor mij een heel sterk bewijs zou zijn is wanneer mijn broer, een atheïst die ernstig ziek is en wellicht niet langer meer dan een jaar te leven heeft, na zijn dood een onmiskenbaar signaal zou geven. Dat zou voor mij een bewijs zijn. Maar daarmee is nog niet het bewijs voor de mensheid geleverd. Om dit lange verhaal samen te vatten; ik heb ook jouw soort geloof in bepaalde zaken die voor mij gelden, al dan niet op ervaring of een innerlijke overtuiging gebaseerd. Maar die horen voor mij in een andere categorie thuis dan wat ik van de kabbala verwacht. Aan elke kabbalistische wijsheid stel ik in principe de eis die ik zou stellen aan een wetenschappelijke stelling.

Dus in principe wil je dat de wijsheid van Kabbalah als bewijs in je leven opduikt. Dat ben ik met je eens en dat wordt er ook gezegd o.a. Jehuda Ashlag zei dat je alles op je leven moest toetsen en kijken of het werkt. Maar Kabbalah zegt ook dat er voor iedereen een individuele weg, correctie weg te gaan is. Dus de wetten die voor jou gelden in dit leven en die je kunt toetsen zou voor een ander in een ander leven zijn. Dat zegt niets over dat de wijsheid Kabbalah niet universele wetten heeft. Het is alleen dan in dit leven nog niet aan jou geopenbaard. Het moeilijke van bewijs is je innerlijke ervaring. Hoeveel pijn heeft een mens als hij zegt ik heb pijn? Dan kunnen we niet meten hoeveel pijn. We weten alleen dat diegene pijn heeft. Juist doordat ik "het bewijzen" losliet, openbaarde er bewijzen in mijn leven. Voelt het willen bewijzen bij jou als "vrijheid" of als "belemmering"?

Een bewijs voelt bij mij als vrijheid. Kijk, als ik wil leren stoppen met roken, dan lukt het mij niet met geloof. Ik geloof heel sterk dat roken slecht is, maar toch doe ik het. Pas als ik roken voor mezelf zou onderzocht hebben op alle terreinen, niet alleen dat het slecht is voor mijn gezondheid, maar ook voor mijn gezinsleden, en asociaal is, en compensatie voor nervositeit, enzovoort, dan heb ik bewezen dat roken ook spiritueel slecht is. Dat roken een manier is om slecht met de wereld, mezelf en mijn medemensen om te gaan. Pas als ik dat echt zou weten, zou ik een dwaas zijn als ik nog verder rookte. Dus uiteindelijk denk ik, is een universele wijsheid altijd meer, dan een 'gevoel' of een érvaring. Het kan daar wel mee beginnen, maar als het werkelijk klopt, klopt het ook op alle niveaus en is het te bewijzen. En ja, iedereen zit in een andere fase, en heeft andere lessen te leren of te onderzoeken. Wat voor jou een open deur kan zijn, kan voor mij een levenslang gevecht zijn om te leren. En omgekeerd. En zo evolueren we allemaal samen hopelijk, tot we allemaal ooit alle lessen geleerd hebben...

Ik wil je bedanken voor dit eerlijke interview!

TOP